Półwiecze Muzeum Papiernictwa

Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju mieszczące się w jedynym zachowanym w Polsce młynie papierniczym, pochodzącym sprzed 1562 roku, realizuje wiele przedsięwzięć o charakterze kulturalnym, naukowym i edukacyjnym, w których w okresie działalności wzięło udział ponad 2 miliony uczestników.

W 2011 roku, dzięki wysiłkom Muzeum Papiernictwa, dusznicki młyn papierniczy uznany został za Pomnik Historii. To szczególne wyróżnienie otworzyło drogę do podjęcia starań o wpisanie obiektu na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Wpis ten pozwoliłby uznać papiernię za wspólne dobro ludzkości, które wyróżnia „najwyższa powszechna wartość”.

Wystawy inaugurujące

Rok jubileuszowy 2018, Muzeum Papiernictwa zainaugurowało wystawą „Signum Temporis” Tomasza Westrycha. Ekspozycja prezentuje rzeźby i płaskorzeźbione reliefy wykonane z papieru. Część z nich, nazwana przez autora Eratykami, przypomina kamienne głazy. Spod ich powierzchni wyłaniają się rysy twarzy (eratyk = fragment skały litej, przeniesiony przez lądolód; głaz narzutowy). Tomasz Westrych jest absolwentem krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Stopień doktora uzyskał na macierzystej uczelni w 2005 roku. Obecnie pracuje jako adiunkt w I Pracowni Rzeźby na Wydziale Architektury Wnętrz ASP w Krakowie. Wystawa „Signum Temporis” udostępniana jest zwiedzającym do 15 lipca.

W Dniu Kobiet otwarty zostanie wernisaż ekspozycji „Sitodruk z pracowni Dawida Hadara”. Artysta zawodowo związany z Muzeum Sztuki w Tel Awiwie, przy którym prowadził warsztaty sitodruku i fotografii, zaprezentuje kolekcję grafik, którą udało mu się zgromadzić w ciągu 40 lat swojej działalności. Część z prac powstała podczas wspomnianych zajęć, prowadzonych ze szczególnie uzdolnioną młodzieżą, część jest efektem spotkań z wybitnymi artystami, jak chociażby zmarłym w 2017 r. Yoslem Bergnerem. Ekspozycja uzupełniona zostanie o serię grafik wykonaną przez młodzież z Miejskiego Zespołu Szkół w Dusznikach-Zdroju. Na wystawie nie zabraknie również dzieł samego artysty. Okazją do spotkania z Dawidem Hadarem będzie tegoroczna Noc Muzeów (19 maja), podczas której zaprezentuje on metodę druku sitowego.

Popularyzowanie wiedzy o papierze

Z myślą o dotarciu do szerszego grona odbiorców uaktualniona została wystawa „wędrująca” pt. „Dzieje papieru i papiernictwa”. Ekspozycja przygotowana została we współpracy z jedną z najważniejszych firm z branży papierniczej – International Paper Kwidzyn. Jej zadaniem jest dotarcie do muzeów, bibliotek i innych instytucji w celu popularyzowania wiedzy o papierze. W 2001 r. wystawa wyróżniona została w konkursie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego na Wydarzenie Muzealne Roku. Z okazji 50-lecia dusznickiego Muzeum ekspozycja uzupełniona została o jubileuszową prezentację Muzeum Papiernictwa. Tournée po wybranych placówkach rozpocznie od Muzeum Podlaskiego w Białymstoku, następnie uda się do Muzeum w Ostródzie, a pod koniec roku odwiedzi Muzeum Ziemi Wałeckiej w Wałczu. Ekspozycja wyposażona została w interaktywne stanowisko prezentujące warsztat rękodzielniczej produkcji papieru.

Bezpłatne uczestnictwo w warsztatach

Święto Papieru to największy w Polsce festyn rodzinny poświęcony upowszechnianiu wiedzy o papierze, jego historii, znaczeniu dla rozwoju cywilizacji oraz roli we współczesnym świecie. Organizowane jest corocznie od 2001 roku w ostatni weekend lipca. Założeniem Święta Papieru jest zapewnienie odwiedzającym czynnego, bezpłatnego uczestnictwa w warsztatach. Układ stanowisk pomyślany został tak, aby odwiedzający rozpoczęli indywidualną ścieżkę edukacyjną od poznania materiałów i surowców papierniczych, następnie przeszli drogę wytwarzania papieru, badania jego cech i właściwości, barwienia historycznymi metodami oraz poznali techniki druku. Festyn urozmaicają liczne konkursy, z których największym powodzeniem cieszy się tzw. trójbój papierowy. Jedną z jego konkurencji jest podnoszenie papierowej sztangi, której waga wynosi ok. 20 kg. XVIII Święto Papieru odbędzie się 28 i 29 lipca 2018 r. i będzie wielkim przyjęciem urodzinowym na cześć Muzeum Papiernictwa.

Podczas Święta Papieru odbędzie się otwarcie dwóch jubileuszowych wystaw: „50 lat Muzeum Papiernictwa. 1968-2018” oraz „Sztuka papieru ze zbiorów Muzeum Papiernictwa”. Pierwsza z nich będzie zestawieniem wybranych obiektów reprezentujących najważniejsze kolekcje muzealne: papiery ręcznie czerpane, do wytwarzania których używano włókien pozyskiwanych ze szmat lnianych, konopnych i bawełnianych; papiery wzorzyste i maszynowe; aparatura laboratoryjna służąca do badania właściwości papieru; wzorniki papierów; zabytkowe sita czerpalne; ekslibrisy; dokumenty identyfikacyjne, m.in.: XIX-wieczne paszporty europejskie oraz najciekawsze obiekty z kolekcji numizmatycznej. Całość uzupełni „Papierowa Aleja Gwiazd”, czyli kolekcja odcisków dłoni znanych osobistości, które odwiedziły dusznickie Muzeum i zgodziły się odbić swoją dłoń w masie papierowej. Wśród gości było wielu polityków, artystów i ludzi świata show-biznesu.

W ubiegłym roku w Muzeum Papiernictwa powstała pierwsza w Polsce galeria dedykowana wystawom z zakresu tzw. sztuki papieru. Ta gałąź sztuki współczesnej sięga korzeniami początku XX wieku i związana jest z prekursorami kubizmu, Pablem Picassem i Georges’em Brakiem. W swojej twórczości obaj malarze łączyli skrawki tapet oraz tkanin z pracami malarskimi, uzyskując w ten sposób kolaże. Z tego typu działań w latach 60. XX wieku wyodrębniła się nowa dziedzina sztuki – sztuka papieru, dla której papier stał się tworzywem, a nie tylko podłożem dla obrazów, grafik czy dzieł literackich. Muzeum Papiernictwa od ponad 20 lat gromadzi obiekty, do wykonania których artyści używają pulpy papierniczej, makulatury lub włókien roślinnych. Jubileusz 50-lecia jest doskonałą okazją do ich zaprezentowania. Ekspozycja przystosowana została do obsługi osób niepełnosprawnych ruchowo, wzrokowo i słuchowo.

Jubileuszowa konferencja

26 września w Muzeum Papiernictwa zorganizowana zostanie Konferencja Jubileuszowa. Na uroczystość zaproszeni zostaną goście z najważniejszych instytucji kultury i nauki, reprezentanci władz krajowych i samorządowych oraz przedstawiciele zabytkowych młynów papierniczych w Velkich Losinach i Homburgu. Z tymi ostatnimi 1 grudnia 2017 r. podpisany został list intencyjny o współpracy. Porozumienie ma stworzyć szansę na seryjny transgraniczny wpis na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Konferencja będzie okazją do odznaczenia zasłużonych pracowników dusznickiego Muzeum oraz promocji publikacji pt. „Monografia młyna papierniczego w Dusznikach-Zdroju”. Wydawnictwo będzie pierwszym tak obszernym zestawieniem informacji na temat tego ponad 400-letniego zabytku.

Przegląd jubileuszowych wydarzeń zakończy wystawa „Waluta Niepodległej”, której wernisaż odbędzie się 9 listopada. Ekspozycja zaprezentuje polską walutę dwudziestolecia międzywojennego, m.in.: marki polskie i banknoty złotowe np. stuzłotówkę z 1932 roku, zaprojektowaną przez Józefa Mehoffera, polskiego malarza okresu Młodej Polski. Przez wielu kolekcjonerów banknot ten uważany jest za najpiękniejszy spośród wszystkich polskich banknotów. Wystawa wpisuje się w cykl wydarzeń realizowanych z okazji jubileuszu 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Jej głównym celem jest propagowanie wiedzy o historii polskich banknotów oraz roli własnej waluty w umacnianiu świadomości narodowej i patriotyzmu.

źródło: Muzeum Papiernictwa / POT