Tokaj jest małym miasteczkiem z bogatą przeszłością historyczną, od pradawnych czasów ma tu miejsce uprawa winorośli i produkcja wina. Tokaj i jego okolice to sławny i uznany na całym świecie węgierski region winiarski, który od 2002 roku stanowi część Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Miasto położone jest w regionie Północnych Węgier, u stóp charakterystycznej Łysej Góry (Kopasz-hegy). Widać ją już daleka wraz z uprawianymi na jej stokach winoroślami. O historii powstania góry i jej dalszych dziejach krążą różne powiedzenia, bajki i legendy. Jedna z nich brzmi następująco: Na górze tokajskiej w dawnych czasach żyły m.in. rusałki. Buchająca ogniem góra sprawiała im wiele kłopotów i zmartwień, a szczególnie zakochanym parom. Pewnego razu jeden z młodych wpadł do krateru. Zakochana w nim rusałka na próżno go szukała, w swym smutku zrosiła łzami całe zbocze góry. Łzy wsiąkły w glebę i winorośle. Od tego czasu wino tokajskie jest takie słodkie, a jego kolor przypomina kolor słońca.
Od zamierzchłych czasów wino uważane jest za napój o niezwykłych właściwościach: odnawia siły witalne, wygładza skórę, orzeźwia ciało i ducha człowieka.
Jakim czynnikom zawdzięczają swą wyśmienitość wina pochodzące z tego regionu? Odpowiedź na to pytanie nie jest taka prosta. Wulkaniczna gleba, ochrona jaką tworzy pasmo gór, południowe stoki, jesienna pogoda sprzyjająca specyficznemu dojrzewaniu owoców winogron, bliskość rzek Bodrog i Cisa (Tisza), winorośle szczepu Furmint, Hárslevelű, Sárga muskotály, Oremus, późne winobranie przypadające na koniec października, pieczołowite traktowanie win, używanie beczek z Gönc i Szerednye oraz szlachetna pleśń pokrywająca piwnice – wszystko to razem odgrywa ważną rolę.
Do produkcji wytrawnego i słodkiego wina szamorodni, 3-6 puttonowego Tokaji Aszú, esencji aszú i nektaru tutejsi winiarze od stuleci stosują te same specjalne sposoby.
Historia Podnóża Tokaju zawsze ściśle związana była z winem. Liczni węgierscy magnaci posiadali na tych terenach własne piwnice (Báthory, Bethlen, Rákóczi, Thököly). Najsłynniejsze spośród nich – piwnice rodziny Rákóczi w Tokaju i Sárospatak można zwiedzać do dziś dnia. Wyjątkową sławą i popularnością cieszyło się tokajskie wino też za granicą. Cromwell, car Piotr Wielki i caryca Katarzyna II byli zakochani w winie z Tokaju (Rosjanie ustawili nawet w tym regionie mniejsze strażnice, aby zapewnić stałe zaopatrzenie dla dworu). Lecznicze właściwości tokajskiego wina potwierdzili również lekarze Piusa I: regularne picie tego trunku przepisali papieżowi w celu zachowania zdrowia. W XVII wieku wino weszło na dwór króla Ludwika XIV, gdzie uzyskało tytuł „wina królów, króla win”.
